دولت افغانستان هرگونه معاملات تجارتی با پول های خارجی را ممنوع اعلام کرده است، اما با آن هم در کابل و برخی از ولایات کشور در معاملات تجارتی از اسعار خارجی استفاده می شود.
تاجران در معاملات بزرگ شان به جای استفاده از پول رایج کشور یعنی افغانی از دالر امریکایی و یا کلدار پاکستانی استفاده می کنند.
محمد اسماعیل یک دو کانداران مارکیت جمهوریت در شهر کابل می گوید آنان اموال را از خارج به دالر یا کلدار وارد می کنند و دوباره زمانی که در افغانستان به طور عمده آن را به فروش می رسانند، مجبور اند تا به کلدار و یا دالر بفروشند، زیرا اگر به افغانی معامله کنند ضرر می کنند.
وی می گوید به دلیل این که پول افغانی استقرار دوامدار ندارد، آنان مطمینانه با آن معامله نمی توانند، زیرا در صورت وارد شدن کدام تغییر در ارزش آن، ضرر می کنند.
در ولایات جنوبی تاجران در معاملات شان از کلدار پاکستانی استفاده می کنند.
حاجی بابرزی تجار در پکتیا نیز می گوید که به ارزش پول افغانی اعتماد ندارند، و به همین منظور خرید و فروش آنان بیشتر به کلدار و یا دالر صورت میگیرد.
وی گفت:" حتی حواله پولی نیز به کلدار و دالر میباشد، زیرا پول افغانی یک روز ارزش دارد یک روز دیگر ندارد و همیشه در نوسان می باشد."
دولت افغانستان چندی قبل اعلام نمود که استفاده از اسعار خارجی در کشور ممنوع بوده و با افراد که در معاملات شان پول های خارجی را تبادله می کنند، برخورد جدی شده و مجازات می شوند، اما مردم می گویند که این موضوع از سوی دولت به درستی پی گیری نمی شود.
آذرخش حافظی معاون هیات مدیره اتاق های تجارت و صنایع کشور می گوید که در افغانستان خلاف حکم بانک مرکزی با اسعار خارجی معامله صورت گرفته و در ولایات جنوبی کشور کلدار پاکستانی و در دیگر مناطق افغانستان پوند و دالر تبادله میشود.
به گفته وی تمام معاملات بزرگ به دالر صورت میگیرد و در بازار بیش از 30 فیصد پول افغانی چلند ندارد.
آقای حافظی می گوید که خریداری های بزرگ موسسات خارجی و آِیساف به پول های خارجی صورت میگیرد که این امر در چلند بیشتر اسعار خارجی اثر گذار است.
در همین حال عبدالرحمن منگل معاون والی پکتیا به این عقیده است که این مشکل نه تنها در ولایت پکتیا بلکه در تمام مناطق سرحدی وجود دارد و جلو گیری از آن از توان آنان خارج می باشد.
اما عباد الله تلوار عضو کمیسیون نظامی ننگرهار گفت:" ما در این راستا بسیار کنترول داریم اکثریت را با تکرار جرم به زندان انداختیم و بقیه را از 100 افغانی تا 200 هزار افغانی جریمه نقدی نموده ایم."
ایمل آشوب مسوول روابط عامه و سخنگوی بانک مرکزی می گوید که برای جلوگیری از تبادل اسعار خارجی در معاملات تجاری آنان دو راه را در نظر گرفته اند.
آقای آشوب می گوید که یک راه برای جلوگیری از استفاده اسعار خارجی جریمه نقدی بوده که از 10 افغانی تا 10000 افغانی میباشد و در سال گذشته 7 میلیون افغانی از جریمه نقدی عاید بدست آمده که اکنون نیز این روند در کابل و ولایات کشور جریان دارد.
وی می گوید که راه دیگر جلوگیری این عمل تبلیغات می باشد، که از طریق مساجد، رسانه ها و کمپاین در مکاتب انجام شود که این کار نیز به شدت جریان داشته و دافغانستان بانک پول بسیار هنگفت را در زمینه مصرف مینماید.
سخنگوی بانک مرکزی افزود که کوشش آنان در ولایات به خصوص ولایت های جنوبی جریان دارد و تاثیر گذاری آن نیز متفاوت می باشد، زیرا در ولایات جنوبی به اثر نا امنی این کار اندکی مشکل بوده و آنان کوشش میکنند که بیشتر روی ذهنیت مردم اثر گذاری نمایند.
به گفته وی دافغانستان بانک با استفاده از ابزار سیاست های پولی توانسته است ارزش مبادلوی افغانی را در مقابل اسعار خارجی نگهدارد.
در همین حال سیف الدین سیحون کارشناس مسایل اقتصادی و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل می گوید که کم استفاده شدن پول افغانی در معاملات و پایین بودن ارزش آن، نبود تولید در کشور می باشد و زمانی این پول ارزش پیدا میکند که صادرات کشور بالا رفته، تولیدات داخلی تقویه شود تا هیچ تاجر مجبور به وارد کردن اجناس از پاکستان و دیگر کشور ها نباشد.
به گفته وی، بانک مرکزی باید قوانین را وضع نماید تا در مناطق سرحدی از این کار بیشتر جلوگیری شود.
این در حالیست که گفته می شود بر علاوه استفاده اسعار خارجی توسط تاجران، در برخی مناطق مرزی جنوبی کشور در بیشتر معاملات کلدار پاکستانی و در برخی از مناطق مرزی غربی کشور، تومان ایرانی نیز کار برد دارد.